De provincies zijn al jaren een sterke actor in het klimaat- en energieverhaal. Dit gebeurt samen met diverse partners, zoals gemeenten, middenveldorganisaties, netbeheerders of sectororganisaties. Finale streefdoel is de klimaatneutraliteit en - bestendigheid. Het provinciale klimaatbeleid verloopt via drie sporen: de eigen organisatie, (ondersteuning van) de gemeenten en het brede publiek. Het provinciale klimaatbeleid zet in op maatregelen die de uitstoot van broeikasgassen reduceren (mitigatie) en op gerichte aanpassingsmaatregelen (adaptatie) in samenwerking met de verschillende provinciale diensten (ruimtelijke planning, milieu, energie, integraal waterbeleid, mobiliteit…).
Zo zijn er diverse provinciale klimaatcampagnes en -projecten, zoals de provinciale steunpunten ‘duurzaam wonen en bouwen’, collectieve renovatie, groepsaankopen ‘groene stroom’, uitbouwen van fietssnelwegen, campagnes rond ‘duurzaam woon- en werkverkeer’… De provinciebesturen stimuleerden de gemeenten actief om het Covenant of Mayors (C.o.M.) te ondertekenen en wensen nu verder ondersteuning te bieden bij de uitwerking van actieplannen, kennis- en uitwisselingsplatformen, inhoudelijke expertise, opmaak klimaatrapporten enz.
1. Het provinciebestuur als voorbeeld
Met ambitieuze klimaat- en energieplannen geven de provinciebesturen het goede voorbeeld. Enerzijds zetten de provinciebesturen in op energie-efficiëntie door zuinig om te gaan met energie en grondstoffen en anderzijds op de productie van hernieuwbare energie. Dit doen ze onder meer door het gebouwen- en wagenpark te verduurzamen, de keuze voor 100% duurzame en circulaire aankopen, het investeren in eigen groene energieopwekking, het stimuleren van fietsgebruik in het woon-werk verkeer.
Naast deze harde infrastructurele maatregelen maken de provinciebesturen ook werk van natuurlijke klimaatoplossingen. Inzetten op bebossing en het beschermen van ecosystemen is niet alleen goed voor de biodiversiteit en onze gezondheid, maar ook voor de CO2 -captatiemogelijkheden van de natuur en de geleverde ecosysteemdiensten, zoals water- en luchtzuivering. Naast deze klimaatmitigatie door opname van CO2 zorgt bebossing en vergroening ook voor het klimaatrobuust maken van onze leefomgeving, de zogenaamde klimaatadaptatie. De provinciale groendomeinen en parken vormen een belangrijke schakel in dit verhaal. Zij staan in voor een significant deel in de CO2 -balans van de provincies gezien de grote CO2 -captatie door de bossen en groengebieden.
Chris Derde - Oprichter-bestuurder energie coöperatieve Wase WindProvincies kunnen een rol spelen in ondersteuning van de uitbouw van hernieuwbare energie. Het meest succesvol kunnen ze zijn wanneer ze faciliterend werken, zodat vele bloemen kunnen bloeien.
2. Maatschappij en ondersteuning
De provinciebesturen willen niet enkel als organisatie klimaatneutraal zijn, maar focussen ook op de klimaatbestendigheid van hun grondgebied. Daarbij zetten ze uiteraard ook in op maatschappelijke de actieve ondersteuning van andere actoren. In beleidssectoren, zoals ruimtelijke planning, integraal waterbeleid nemen de provincies maatregelen om de klimaatverandering tegen te gaan of voorbereid te zijn op. Op het vlak van energie heeft het provinciebestuur een belangrijke ondersteunende en ontzorgende rol.
Op het vlak van energie heeft het provinciebestuur een belangrijke ondersteunende en ontzorgende rol. Lopende processen worden verder gezet, zoals quickscan houtige biomassa, warmtezoneringsplan, lokale windplannen, sensibilisering met de Leidraad “Warmtenetten voor lokale besturen”. Nieuwe processen worden opgestart. Ook naar coöperaties toe geloven de provinciebesturen in een proactieve, ondersteunende rol, net om ze meer kennis van zaken te geven op financieel en juridisch vlak Zo kunnen ook zij een volwaardige rol opnemen in de energietransitie.
De provinciale steunpunten “Duurzaam wonen en Bouwen"
Inzichten en eigen ervaringen met het energiezuinig maken van woningen, duurzaam en circulair bouwen, dragen de provinciebesturen graag extern uit. De provinciale steunpunten “Duurzaam wonen en Bouwen" helpen via advies en meer en meer op basis van concrete begeleiding, particulieren bij het energiezuinig maken van hun woning door grondige renovatie (al dan niet in het kader van collectieve projecten). Dit gebeurt in samenwerking met de gemeenten en de bouwsector. Het Steunpunt werkt niet enkel op energetische verbeteringen maar op doorgedreven totaalrenovaties waar eveneens het wateraspect, de materialen, de inplanting van een gebouw, productie van hernieuwbare energie … worden bekeken.
Convenant of Mayors of Burgemeestersconvenant
Het Covenant of Mayors of Burgemeestersconvenant is een Europees initiatief waarbij provinciebesturen en gemeenten zich engageren om de Europese klimaatdoelstellingen op hun eigen grondgebied te realiseren. De coördinerende rol van de provincie is cruciaal om expertise, netwerking en goede voorbeelden te bundelen en maximaal te delen met de gemeenten. De provinciebesturen bieden ondersteuning via opleiding, netwerken, tools, draaiboeken, opmaak en ondersteuning energie- en klimaatplannen, nu ook met het luik adaptatie.
Digitalisering
Via digitale toepassingen waaronder “provincies(klimaat) in cijfers” kunnen de provincies geïntegreerde klimaat- en energiegegevens ter beschikking stellen aan de gemeenten en steden. Met o.a. toegankelijke informatie op onze website en subsidiemogelijkheden zwengelen de provincies bij alle sectoren en doelgroepen de mentale shift aan om klimaatrobuust te werken.
Contact
Stafmedewerker Brent Roobaert (brent.roobaert@vlaamseprovincies.be of 02 508 13 25/ 0472 24 61 78 ).
Elke provincie is uiteraard uniek. Bekijk hier wat uw provinciebestuur voor u doet inzake Klimaat- en Energiebeleid:
