De Vlaamse provincies vervullen al jarenlang een belangrijke rol in het beleid inzake Noord-Zuidsamenwerking. De 'Sustainable Development Goals' (SDG's) bieden een kader om het provinciaal beleid inhoudelijk vorm te geven. Een bestuur dat duurzaam handelt, neemt immers steeds de mondiale implicaties van haar besluiten mee in overweging. Doelstelling van het mondiaal beleid is emancipatie van wie niet wordt gehoord, integratie van mensen en groepen uit de periferie in het centrum van de maatschappij en hulp bieden in noodsituaties. Naast deze drie elementen stimuleren de provincies ook de lokale besturen in hun eigen mondiaal beleid. Het mondiaal beleid is in ons land immers een gedeelde verantwoordelijkheid van elk bestuursniveau. De budgetten die de provinciebesturen besteden, tellen dus ook mee in de officiële 'Official Development Assistance' (ODA)-cijfers, en dragen zo bij tot het streefdoel dat België zich heeft opgelegd om vanaf 2010 de 0,7 %-norm te behalen.
Mondiale samenwerking
De Vlaamse provinciebesturen dragen bij aan mondiale samenwerking op verschillende manieren. Enkele voorbeelden zijn:
- Ze besteden zelf tot 1% van hun exploitatiebudget aan projecten met het globale Zuiden.
- De provincies bieden in het bijzonder steun aan 4de-pijlerorganisaties, zowel financieel als inhoudelijk. Deze 4de-pijlerorganisaties hebben internationale solidariteit niet als professionele core-business, maar zetten zich er toch voor in en vinden bij andere beleidsniveaus geen of moeilijk ondersteuning.
- Elke provincie heeft een subsidieprogramma waar verschillende actoren beroep op kunnen doen. Zo ondersteunen de vijf provincies sinds 2019 zo'n 1.256 projecten in het globale Zuiden voor een totaalbedrag van 12.456.279,43 euro. Meer dan 90% van de projecten in het globale Zuiden zijn 4de pijler initiatieven.
- Elke provincie organiseert vorming en evenementen. Daarnaast zetten ze ook gezamenlijke vormingen voor 4de-pijlerorganisaties op, zoals een uitwisseling rond onderwijs in Congo in juni 2022 of een lerend netwerk tuinen in november 2022.
- De provincies ontwikkelen tools die de werking van de 4de pijler verbeteren. De provincie Vlaams-Brabant ontwikkelde bijvoorbeeld een online tool die organisaties in staat stelt om de klimaatimpact van hun Zuid-project op een laagdrempelige manier in kaart te brengen.
- De ondersteuning door de provincies geeft niet alleen groeikansen aan kleine en grote, persoonlijke en innoverende projecten in ontwikkelingslanden, maar vergroot ook lokaal het draagvlak voor internationale solidariteit. Door spelers te ondersteunen die elders moeilijk ondersteuning vinden, erkennen de provincies bovendien de diversiteit van het werkveld.
- De provincies organiseren ook op eigen initiatief de uitbouw van structurele of thematische samenwerkingsverbanden met regio’s uit het globale Zuiden. De meerwaarde van de regioprogramma’s ligt in de samenwerking tussen verschillende actoren, het investeren in beleidsontwikkeling, het opbouwen van goede (participatie)praktijken met de overheid, langlopende relaties met de partners en een meer integrale benadering van samenwerkingen.
Mondiale beleidskeuzes
De provinciebesturen zetten in op acties die het lokaal, Vlaams en federaal beleid rond ontwikkelingssamenwerking aanvullen en versterken.
Met het oog op een effectieve en coherente aanpak staan samenwerking, afstemming en uitwisseling centraal. De provinciebesturen staan dan ook sterk als intermediair bestuursniveau dat diverse beleidsniveaus met elkaar verbindt, dat netwerken uitbouwt tussen de vele actoren in de sector internationale solidariteit, het hoger onderwijs en het bedrijfsleven. Deze netwerken brengen expertise samen. Zo reikt de provincie Antwerpen jaarlijks de Prijs voor Mondiaal Onderzoek uit. Via deze prijs wil het Antwerpse provinciebestuur, i.s.m. de academische wereld, onderzoek over mondiale thema’s stimuleren. De prijsuitreiking is daarnaast ook een belangrijk netwerkmoment voor de sector.
De activiteiten die de provincies organiseren, hebben zowel impact in de eigen provincies als in het globale Zuiden. Overleg met de sector, ontwikkelen van gezamenlijke initiatieven, eigen vormingsmomenten, tentoonstellingen, of debatten rond bepaalde thematieken en ondersteuning van verschillende spelers zijn bovendien gericht op visieontwikkeling en afstemming met de sector.
Mondiaal burgerschap
Het creëren van draagvlak in de maatschappij voor internationale solidariteit en duurzame ontwikkeling is een belangrijk streefdoel van de Vlaamse provinciebesturen. Ze maken daarbij gebruik van hun voorbeeldfunctie, documentatiecentra en vormingen en evenementen:
- Via gespecialiseerde documentatiecentra stellen de provincies tal van materialen ter beschikking om te werken rond wereldburgerschap.
- Door spelers te ondersteunen (financieel of inhoudelijk) die moeilijk elders steun kunnen vinden, brengen de provinciebesturen het 'Leave no one behind-principe' in de praktijk.
- Door zelf evenementen rond internationale solidariteit met een (boven)lokaal karakter te organiseren en/of ondersteunen, vullen de provincies lacunes op die andere spelers niet kunnen opvullen.
Ondersteuning van lokale besturen in de ontwikkeling van een lokaal mondiaal beleid
De provinciebesturen vervullen een voorbeeldfunctie op het vlak van internationale solidariteit met hun duurzaam aankoopbeleid, bijzondere aandacht voor eerlijke handel, klimaatplannen, subsidiereglementen… Vanuit de eigen praktijkervaring en expertise reiken de provinciebesturen daarom modellen en methodieken aan die de lokale besturen inspireren en ondersteunen.
Via advies, vorming, uitbouw en uitwisseling van kennis zorgen de provincies ook voor capaciteitsversterking van gemeentebesturen bij de uitbouw van een lokaal mondiaal beleid. Bij de ondersteuning van lokale besturen zetten de provincies bovendien in op de uitbouw van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden waarbij dankzij een geïntegreerde aanpak, linken gelegd worden over beleidsdomeinen heen. De ondersteuning van gemeentebesturen gebeurt in overleg met de VVSG.
Een mooi voorbeeld van de provinciale ondersteuning is de campagne rond de 10 mondiale uitdagingen waarmee de provincie Oost-Vlaanderen al 23 lokale besturen kon overtuigen om een aantal acties rond lokaal mondiaal beleid tot een goed einde te brengen.
Contact
Beleidsadviseur: Vicky De Backer (vicky.de.backer@vlaamseprovincies.be).
Elke provincie is uiteraard uniek. Bekijk hier wat uw provinciebestuur voor u doet inzake mondiaal beleid:
